Lịch sử về ngày nhậm chức của Tổng thống Mỹ

1. Giai đoạn đầu (1789 – 1933): Ngày 4 tháng 3

• Hiến pháp Hoa Kỳ (1789) quy định rằng Tổng thống sẽ nhậm chức sau khi được bầu chọn. Tuy nhiên, không có ngày cố định nào được quy định ban đầu.
• Ngày 4 tháng 3 được chọn làm ngày nhậm chức chính thức từ năm 1793, khi George Washington nhậm chức lần thứ hai. Đây là thời điểm các bang hoàn tất việc bầu cử và đếm phiếu Đại cử tri, đảm bảo đủ thời gian chuyển giao quyền lực.
• Trong giai đoạn này, có một khoảng thời gian dài (từ tháng 11 năm bầu cử đến tháng 3 năm sau) giữa bầu cử và nhậm chức, gây ra tình trạng "lame duck" – thời gian Tổng thống sắp mãn nhiệm hoặc Quốc hội cũ không còn hiệu quả.

2. Giai đoạn hiện đại (1937 – nay): Ngày 20 tháng 1

• Tu chính án thứ 20 (1933):
  • Được thông qua để rút ngắn thời gian chuyển giao quyền lực và cải thiện hiệu quả hoạt động của chính phủ.
  • Quy định rằng nhiệm kỳ của Tổng thống và Phó Tổng thống sẽ bắt đầu vào trưa ngày 20 tháng 1 năm sau cuộc bầu cử.
• Franklin D. Roosevelt là Tổng thống đầu tiên nhậm chức vào ngày 20 tháng 1, trong nhiệm kỳ thứ hai của ông vào năm 1937.

3. Lễ nhậm chức đặc biệt

• George Washington (1789):
  • Là Tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ, ông nhậm chức vào ngày 30 tháng 4 năm 1789, tại New York, không phải ngày 4 tháng 3 như các Tổng thống sau này.
• Một số trường hợp đặc biệt:
  • Khi Tổng thống qua đời, bị ám sát hoặc từ chức, Phó Tổng thống sẽ nhậm chức ngay lập tức mà không cần chờ đến ngày 20 tháng 1. Ví dụ:
    • Lyndon B. Johnson nhậm chức ngày 22 tháng 11 năm 1963, sau khi John F. Kennedy bị ám sát.
    • Gerald Ford nhậm chức ngày 9 tháng 8 năm 1974, sau khi Richard Nixon từ chức.

4. Lễ nhậm chức diễn ra vào ngày 21 tháng 1

• Nếu ngày 20 tháng 1 rơi vào Chủ nhật, lễ nhậm chức công khai sẽ được chuyển sang ngày 21 tháng 1, nhưng Tổng thống vẫn tuyên thệ chính thức vào ngày 20 tháng 1 theo quy định Hiến pháp.
• Ví dụ:
  • Barack Obama (2013): Tuyên thệ chính thức ngày 20 tháng 1 (Chủ nhật) nhưng tổ chức lễ nhậm chức công khai vào ngày 21 tháng 1.

Kết luận

Lịch sử ngày nhậm chức của Tổng thống Mỹ phản ánh sự phát triển của nền dân chủ và nhu cầu thích nghi với thực tế. Ngày 20 tháng 1 hiện nay là kết quả của Tu chính án thứ 20, mang lại sự chuyển giao quyền lực nhanh chóng và hiệu quả hơn cho chính phủ Hoa Kỳ.