Tổng quan hệ thống ngân hàng Việt Nam

1. NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM (NHNN)

• Là cơ quan quản lý tiền tệ, hoạt động như một ngân hàng trung ương.
• Chức năng chính: Quản lý chính sách tiền tệ, phát hành tiền, giám sát hệ thống ngân hàng, điều tiết thị trường tài chính.
• NHNN không thực hiện chức năng thương mại mà chỉ đóng vai trò điều hành và kiểm soát hoạt động của các ngân hàng thương mại.

2. HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

Bao gồm các ngân hàng thương mại quốc doanh, ngân hàng thương mại cổ phần, ngân hàng nước ngoài và ngân hàng liên doanh.

2.1. Ngân hàng Thương mại Nhà nước (Quốc doanh)

Đây là các ngân hàng do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối hoặc sở hữu 100% vốn. Một số ngân hàng lớn:

• Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank)
• Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank)
• Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank)
• Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)

Đặc điểm:

• Có quy mô lớn, chi nhánh trải rộng khắp cả nước.
• Tập trung vào các lĩnh vực trọng điểm như tài trợ dự án nhà nước, nông nghiệp, xuất nhập khẩu, công nghiệp và thương mại.

2.2. Ngân hàng Thương mại Cổ phần

Là ngân hàng có vốn điều lệ từ nhiều cổ đông tư nhân hoặc tổ chức. Một số ngân hàng nổi bật:

• Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank)
• Ngân hàng TMCP Quân đội (MB Bank)
• Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank)
• Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB)
• Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank)
• Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank)

Đặc điểm:

• Linh hoạt trong hoạt động tài chính, cung cấp nhiều sản phẩm dịch vụ số hiện đại.
• Có khả năng cạnh tranh cao, tập trung vào các phân khúc khách hàng khác nhau.

2.3. Ngân hàng 100% vốn nước ngoài

Các ngân hàng nước ngoài mở chi nhánh hoặc công ty con tại Việt Nam để cung cấp dịch vụ tài chính. Một số ngân hàng tiêu biểu:

• HSBC Vietnam
• Standard Chartered Vietnam
• Shinhan Bank
• UOB Vietnam

Đặc điểm:

• Áp dụng công nghệ tài chính hiện đại.
• Cung cấp dịch vụ tài chính quốc tế và phục vụ khách hàng doanh nghiệp, cá nhân có nhu cầu giao dịch quốc tế.

2.4. Ngân hàng Liên doanh

Là ngân hàng thành lập từ sự hợp tác giữa ngân hàng Việt Nam và ngân hàng nước ngoài. Ví dụ:

• Ngân hàng Liên doanh Việt – Nga (VRB)
• Ngân hàng Indovina (IVB) – Liên doanh giữa VietinBank và Cathay United Bank

Đặc điểm:

• Hỗ trợ thương mại và đầu tư giữa hai quốc gia.
• Cung cấp dịch vụ phù hợp cho doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài.

3. CÁC NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI

Những ngân hàng này hoạt động phi lợi nhuận nhằm hỗ trợ các đối tượng chính sách, doanh nghiệp vừa và nhỏ, nông dân, sinh viên, v.v. Một số ngân hàng chính sách:

• Ngân hàng Chính sách Xã hội (VBSP)
• Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB)

Đặc điểm:

• Cung cấp tín dụng ưu đãi, không nhằm mục đích thương mại.
• Hỗ trợ giảm nghèo, phát triển nông thôn và kinh tế vùng khó khăn.

4. TỔ CHỨC TÍN DỤNG PHI NGÂN HÀNG

Ngoài các ngân hàng thương mại, còn có các công ty tài chính, quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tín dụng vi mô:

• Công ty tài chính: FE Credit, Home Credit, HD Saison, Mirae Asset…
• Quỹ tín dụng nhân dân: Hoạt động tại địa phương, phục vụ nhu cầu vốn của cá nhân, hộ gia đình.
• Tổ chức tài chính vi mô: Cho vay nhỏ lẻ hỗ trợ người dân khó khăn.

5. HỆ THỐNG THANH TOÁN & NGÂN HÀNG SỐ

Công nghệ số đang thay đổi mạnh mẽ ngành ngân hàng tại Việt Nam với sự ra đời của ngân hàng số như:

• Timo, TNEX (MSB), Cake (VPBank), Ubank (VPBank), Octo (CIMB),…
• Hệ thống thanh toán điện tử: Momo, ZaloPay, Viettel Money, ShopeePay…

KẾT LUẬN

Hệ thống ngân hàng Việt Nam ngày càng phát triển với nhiều loại hình khác nhau, từ ngân hàng thương mại lớn đến các tổ chức tín dụng nhỏ. Việc hiện đại hóa công nghệ số giúp ngành ngân hàng ngày càng cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu tài chính đa dạng của khách hàng.